kczerwonka Ćwiczenia percepcji słuchowej są ważnym elementem wielu zajęć — nie tylko surdopedagogicznych, ale również logopedycznych, korekcyjno-kompensacyjnych i innych. Jeśli chcemy, aby prowadzone przez nas ćwiczenia przynosiły efekty, a funkcje słuchowe naszego podopiecznego rozwijały się, należy pamiętać, aby były dostosowane do potrzeb i możliwości dziecka!
Powinniśmy zatem:
• znać przebieg rozwoju percepcji słuchowej dziecka,
• orientować się, jakie nasz podopieczny ma trudności, a co za tym idzie potrzeby,
• usprawniać zaburzone funkcje, zarówno w zakresie słuchu niewerbalnego, jak i werbalnego,
• prowadzić ćwiczenia w sposób planowy i systematyczny,
• postarać się, aby zajęcia były dobrą zabawą dla dziecka!
W trakcie usprawniania percepcji słuchowej dziecka doskonale sprawdzają się ćwiczenia z wykorzystaniem motywu zwierząt. A dlaczego akurat zwierząt?
• są znane dzieciom od najmłodszych lat,
• towarzyszą im wyrażenia dźwiękonaśladowcze,
• dzięki temu, że są ożywione możemy wykorzystać je do zabaw tematycznych,
• w naszych gabinetach oraz domach dzieci, mamy wiele zabawek oraz pomocy ze zwierzętami,
• zazwyczaj są bardzo lubiane przez dzieci!
Na rynku jest dostępnych wiele gotowych pomocy usprawniających percepcję słuchową dziecka, ale w systematycznych ćwiczeniach warto wykorzystywać wszystko to co mamy w gabinecie bądź domu. Doskonale nadają się do tego memory ze zwierzętami. Są to przecież ilustracje zwierząt, które mamy do dyspozycji w dwóch egzemplarzach. Ich walorem jest to, że są wytrzymałe. Nie musimy zatem drukować i laminować specjalnie ilustracji zwierząt! Drugą pomocą, którą często mam do swojej dyspozycji to figurki zwierząt — drewniane, plastikowe, gumowe, materiałowe — ja uwielbiam wszystkie! Dalsza część będzie bardzo praktyczna — przedstawiam dwie grupy ćwiczeń słuchowych wraz z przykładami, zarówno dla młodszych dzieci, jak i trochę starszych.
Ćwiczenia pamięci słuchowej, słuchania ze zrozumieniem, a przy okazji zabawy sprzyjające rozwojowi mowy:
1. Zabawy tematyczne ze zwierzętami (figurkami) oraz innymi rekwizytami dla najmłodszych — zapamiętywanie sekwencji czynności, które robi zwierzę/zwierzęta.
Przykładowe rekwizyty: zabawkowe jedzenie, kubeczek, poduszka, łóżeczko, szczotka do zębów, domek itd.
Przykładowe polecenia: Krowa je, a koń pije./Pies je, a potem myje zęby.
2. Ćwiczenia pamięci słuchowej — układanie z kart usłyszanej sekwencji słów (nazw zwierząt).
3. Ćwiczenia pamięci słuchowej — układanie z kart usłyszanej sekwencji wyrażeń dźwiękonaśladowczych (np. me, hau, be, hau).
4. Wysłuchanie opowiedzianej przez terapeutę/rodzica historyjki np. Wycieczka do ZOO, a następnie wybór zwierząt (kart lub figurek), które wystąpiły w opowiadaniu, w kolejności w jakiej się pojawiały.
5. Wymyślanie zagadek — dzielimy się z dzieckiem kartami, rodzic/terapeuta wybiera ze swojej puli zwierzę (dziecko go nie widzi) i opisuje (tworzy zagadkę), zadaniem dziecka jest odgadnąć. Następnie kolej dziecka i dalej na zmianę.
Ćwiczenia analizy i syntezy słuchowej
1. Analiza i synteza zdaniowa:
• liczenie przez dziecko słów w zdaniu (zdanie wmyślone do zwierzątka na karcie) i układanie pod kartą tylu klocków/guzików/zakrętek, ile jest słów w zdaniu,
• układanie przez dziecko zdania, o określonej liczbie słów (Dziecko widzi zwierzę na karcie i ilość klocków/guzików/zakrętek).
2. Ćwiczenia syntezy sylabowej/głoskowej — wskazywanie (palcem, łapką na muchy, światłem latarki itp.) obrazka, którego nazwę terapeuta/rodzic wypowiedział sylabami/głoskami.
3. Ćwiczenia analizy sylabowej/głoskowej — układanie pod obrazkiem wybranego zwierzątka tylu elementów (guzików, klocków, pomponów itp.), ile jest sylab/głosek w słowie.
4. Wyróżnianie głosek w nagłosie, śródgłosie, wygłosie — dobieranie obrazków w pary/grupy według instrukcji (wybierz obrazki, które zaczynają się tą samą głoską np. kot, kura, koń, krowa).
5. Ćwiczenia analizy sylabowej. Przygotowujemy cztery koperty i rysujemy bądź naklejamy kolejno na pierwszej jeden element, na drugiej dwa elementy itd. Dziecko segreguje karty ze zwierzętami na jednosylabowe, dwusylabowe, trzysylabowe i czterosylabowe.
6. Wyróżnianie głosek w nagłosie i wygłosie — szukanie par zwierząt, według schematu — ostatnia głoska pierwszego, jest pierwszą głoską drugiego, np. rak — kot, hipopotam — małpa, ślimak — krowa.
7. Sylabowy bałagan (pomysł na ćwiczenie zaczerpnięty z książki Chodzą słuchy czyli ćwiczenia usprawniające percepcję słuchową dla uczniów klasy IV–VIII szkoły podstawowej, wydawnictwo Harmonia). Zamieniamy kolejność sylab w słowie i wymawiamy, dziecko ma odgadnąć i jakie słowo chodzi i wskazać odpowiednią kartę, np. wa — so, ba — ry, bra — ze.
8. Gra planszowa — tworzymy z kart do gry memorypola gry planszowej i wymyślamy reguły gry i zdania związane z percepcją słuchową!
Jak widzicie mając dwie pomoce — memory oraz figurki zwierząt możemy przeprowadzić mnóstwo ćwiczeń słuchowych dla dzieci w różnych wieku i o różnych potrzebach.
Opracowała: Marcelina Malara — surdopedagog, oligofrenopedagog
FB — Marcelina Malara Pedagogiczny Trening Słuchowy, link do strony:
